juni 2022 - Ed de Bakker

Over boeren en bergen gesproken.

Morgen ga ik voor een week met mijn fietsvrienden naar de Auvergne. Ik moest denken aan de Fransman Marie-Joseph Canteloube (1879 – 1957). Aanvankelijk wees niets erop dat hij musicus zou worden. Als jonge man werkte hij namelijk als medewerker bij een bank. Pas op 22 jarige leeftijd begon hij met serieuze muzieklessen bij de componist Vincent d’Indy. Canteloube had zijn hart verpand aan de Auvergne, een regio welke bekend is om zijn muzikale cultuur, met name het volkslied en de volksdans. Een compositie van hem is Chants d’Auvergne voor zangstem en orkest. Het is een verzameling van bewerkte traditionele volksliederen over het mooie landschap en het leven van de boerenbevolking. Dit alles in de lokale taal het Occitaans. De bekendste is Baïlèro, de berg die Vic-sur-Cère domineert in Cantal. Het gaat over een herder, fijne plekken om te grazen en zijn geliefde.

Over emigreren gesproken.

Onlangs begeleidde ik de ‘Drei Lieder opus 20′ van Jan Brandts-Buys (1868-1933). Wat een verrassende on-Nederlandse muziek van deze totaal vergeten componist uit Zutphen. Hij creëert een traditioneel romantische klankwereld. Als je het niet weet denk je aan Grieg, Dvorak of misschien wel Schubert. Hij woonde in de Beukerstraat, zo’n 200 meter van de Waterstraat waar ikzelf gewoond heb. Zijn loopbaan begon als organist. Hij gaf concerten in diverse kerken in het Oosten van ons land. De Broederenkerk in Zutphen was kritisch, hij speelde niet stichtelijk genoeg (haha). Jan was boos en ging zich concentreren op de piano. Dat was een goede zet! Hij oogstte veel succes als pianist in een trio en speelde veel Beethoven en eigen composities. Op 24 jarige leeftijd vertrok hij naar Wenen. Hij werd muziekcorrespondent voor een krant en schreef veel muziek. In 1899 won hij een compositieprijs met zijn pianoconcert. In 1896 kwam hij in contact met Johannes Brahms. Deze adviseerde hem zich meer op opera’s te richten. Hij schreef er 10 waarmee zijn roem zich over een groot deel van Europa verspreidde. Ook componeerde hij veel liederen, kamermuziek, orkestwerken, concerten en diverse pianostukken.